‘Ik krijg het geld op mijn rekening en maak het dan weer over naar anderen’
Criminele uitbuiting is mensenhandel, ook al heeft het slachtoffer de wet overtreden.
Wees alert!
Criminele uitbuiting
Een tiener die drugs verkoopt als gevolg van groepsdruk. Een jongen die zijn vriendin dwingt telefoonabonnementen voor hem en zijn vrienden af te sluiten. Een migrant die henneptoppen moet knippen om zijn terugreis te betalen. Een kind dat moet zakkenrollen van z’n familie.
Bij criminele uitbuiting wordt het slachtoffer gedwongen een strafbaar feit te plegen. De dader heeft macht, bijvoorbeeld door het paspoort af te pakken. Hij of zij kan onderdeel zijn van een crimineel netwerk, maar het kan ook een familielid of bekende van het slachtoffer zijn. Deze vier soorten komen in Nederland het meest voor:
1. Gedwongen diefstal. De meest herkenbare vorm van criminele uitbuiting. Het gaat vaak (maar niet altijd) om minderjarigen die stelen in opdracht van anderen.
2. Gedwongen bedelarij. Kwetsbare personen moeten bedelen of dingen verkopen op straat. Hun uitbuiter houdt ze van een afstand in de gaten.
3. Gedwongen drugscriminaliteit. Het smokkelen, verhandelen en/of produceren van drugs. Drugsproductie gebeurt vaak door mensen die illegaal in Nederland zijn; deze kwetsbare positie maakt ze doelwit voor uitbuiting.
4. Katvangers of moneymules. Het slachtoffer moet spullen kopen (auto, telefoon met abonnement), een bankrekening openen of een bedrijf starten, zodat de werkelijke eigenaar uit beeld blijft. Ook worden ze ingezet voor het witwassen van geld.
Er is meer bewustwording nodig
Criminele uitbuiting valt pas op als je weet waar je op moet letten. De slachtoffers plegen een strafbaar feit en lijken dus daders. Dat er een uitbuiter achter zit is vaak onzichtbaar. Voor professionals is het van belang alert te zijn op tekenen van dwang, bij elk geval van criminaliteit voor zelfverrijking. Maar we willen ook de inwoners van Twente er bewust van maken dat dit gebeurt. Daarom hebben we voor (mogelijke) slachtoffers en mensen die bezorgd zijn over iemand in hun omgeving, een lijst met signalen samengesteld.
Samen tegen criminele uitbuiting
De signalen van uitbuiting komen versnipperd binnen, bij verschillende afdelingen van de gemeente en bij andere instanties, zoals onderwijs-, zorg-, veiligheids- en gezondheidszorgorganisaties. Dat maakt samenwerking extra belangrijk.
Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) heeft samen met professionals twee hulpmiddelen gemaakt, die inzicht geven in criminele uitbuiting:
- Het barrièremodel geeft het criminele proces weer.
- De indicatorenmatrix laat zien welke signalen en indicatoren er zijn en wie daar zicht op hebben.
En in het kader van een EU-project (Development of common guidelines and procedures on identification of Victims of human trafficking) is deze praktische handleiding ontwikkeld, ook gericht op herkenning.
Meld elk geval van criminele uitbuiting bij ons
Heb jij als professional met een geval van mensenhandel te maken? Geef dat dan altijd aan ons door, ook als wij niet bij de zaak zijn betrokken. Dat helpt ons om de omvang van mensenhandel in Twente te monitoren. Alleen met een goede registratie kunnen we effectief beleid voeren en nieuwe slachtoffers voorkomen.